Het WijkwinkelSpel: FotoShopR
Wijkwinkelspel is een platform vol met games
Wie kent er niet de spelen Pokémo Go of Holle Bolle Gijs ‘Papier hier’op de Efteling? Dankzij slimme spelletjes doen mensen met een glimlach dingen die ze normaal niet doen. ‘Nudgen’ of ‘uitlokken’ noemen spelmakers dat. Door Pokémon Go bewegen thuiszitters lekker veel op straat: supergezond, je ziet wat van de wereld en je ontmoet nieuwe mensen. Door sprookjesfiguur Holle Bolle Gijs gooien kinderen, ouders en grootouders met een lach hun afval meteen in de afvalbak. Superslim van de Efteling: lage schoonmaakkosten. Spelend leren, spelend geld verdienen, spelend gelukkiger worden. FotoShopR doet hetzelfde.
FotoShopR is een spelletjesplatform. Spelletjes waar je iets met foto’s moet doen. Het bevat steeds meer spelen voor kinderen van 4-12 jaar, hun juffen en meesters, oma’s, opa’s, mama’s en papa’s, de buurvrouw en buurman. Een spel voor heel Kanaleneiland van 4 tot en met 104. En de spelers maken de spelletjes zelf!
Net zoals Pokémon Go en Holle Bolle Gijs hebben alle spelletjes op fotoShopR een ‘verborgen doel’:
de leefbaarheid, gezelligheid, vergroening en verduurzaming in het gebied verhogen, de wereld tonen dat Kanaleneiland gewoon ook leuk is en de ontwikkeling en stimulering van het economisch (vestigings)klimaat en ondernemerschap.
FotoShopR krijgt ook een pagina op de nieuwe website WinkelKanaleneiland.nl. Vandaar fotoShopR De site is voorgefinancierd door het Wijkfonds Ondernemend Kanaleneiland. Het is onderdeel 9a van de Stichting Ondernemend Utrecht.
Het eerste spel
Het eerste spel gaat over Zwerfafval. ‘Weg met Zwerfafval, want Zwerfafval bestaat niet.’ Er is namelijk altijd iemand die het afval heeft geleverd en iemand die het afval heeft laten vallen. De slimste spelers zijn heel erg lui!
Een team van kinderen wint als hun speelplek steeds schoner worden zonder dat de gemeente en de afvalcoaches elke dag het zwerfafval komen opruimen. Elk team van kinderen maakt elke week foto’s en een verhaaltje over het afval op hun speelplek. Foto en verhaal komen op de WinkelKanaleneiland.nl. Daarom heet het platform dus FotoShopR. De winkeliers en de afvalcoaches van Stadswerken kiezen het schoonste plein. Elke week is er een prijsje voor een team per winkelcentrum. De prijs wordt elke zaterdag uitgereikt door een winkelier in elk winkelcentrum. Dus twee maanden lang betekent 8 prijsjes. Slimme spelers zijn heel erg lui! Dus slimme kinderen gaan zelf steeds minder opruimen, maar laten andere mensen meteen het afval in de afvalbakken gooien.
Een winkelcentrum maakt minder kosten als winkeliers gaan minder verpakkingsmateriaal aanbieden – dat scheelt veel centen voor de winkeliers- en tonen hun klanten hoe belangrijk het is dat de wereld mooi schoon blijft. De goede naam van de winkel moet niet op straat liggen. En ja, ook alle heilige boeken eisen dat de mens met respect met water, vuur, lucht en aarde goed behandeld worden door de mens.
Na twee maanden worden drie hoofdprijzen uitgereikt: het beste team kinderen, de beste school en het beste winkelcentrum.
Na twee maanden gaat een nieuw spel beginnen. Kinderen en winkeliers bepalen het nieuwe doel. Denk aan groen, verkeersveiligheid, mooie muziek, leukere speelplekken.
Zwerfafval bestaat niet
Het eerste spel gaat over Zwerfafval. ‘Weg met Zwerfafval, want Zwerfafval bestaat niet.’ Er is namelijk altijd iemand die het afval heeft geleverd en iemand die het afval heeft laten vallen. De slimste spelers zijn heel erg lui!
Veel afval op straat komt van de winkeliers zoals blikjes, pakjes en zakjes. En de kopers laten het vallen. Tegen hele hoge kosten – belastinggeld – wordt het door stadsbedrijven opgeruimd. Misschien leuk voor de afvalvrouwen en – mannen van stadswerken, maar niet slim voor de eigen beurs.
Stadsbedrijven over de hele stad het afval. Ook voor de wijk Zuidwest en dus ook voor Kanaleneiland. De rode vierkantjes op het kaartje tonen de ‘HotSpots’ waar het afval terecht komt. Veel afval betekent ook de kans op ratten die afval eten.
Het plaatje wordt nog minder fijn als we Kanaleneiland preciezer vergelijken met heel Zuidwest. Onderstaande tabel (in het blauw) dat Kanaleneiland slechter dan gemiddeld scoort op groen en hoger dan gemiddeld op slecht.
Kijk eens naar de cijfers in de kolom % A+. Gemiddeld scoort Zuidwest 8,4% (dikgedrukt) van alle meetlocaties op heel, heel, heel erg schoon. Op Kanaleneiland-Noord en Kanaleneiland-Zuid is dat maar 4,8%. Bijna de helft! Kijk nu eens naar beetje schoon, beetje vies %B. In heel Zuidwest is 29,5% van alle plekken zo. Op Kanaleneiland tussen de 40 en 45%. Dit wil zeggen dat als je heel Kanaleneiland zou verdelen in 100 vakje, 40 tot 45 vakjes een beetje schoon en een beetjes vies is.
De boodschap is helder voor iedereen op Kanaleneiland: veel minder rood en en oranje en veel meer groen.
De oplossing van minder zwerfafval is dan heel simpel: minder afval leveren en vooral verpakkingsmateriaal en alles in de afvalbak gooien. Precies als Holle Bolle Gijs. Kinderen en winkeliers gaan samen spelen: binnen twee maanden moeten de vieste speelplekken op Kanaleneiland de schoonste worden.
Gedrag veranderen via Gaming
Wie kent er niet de spelen Pokémo Go of Holle Bolle Gijs ‘Papier hier’op de Efteling? Dankzij slimme spelletjes doen mensen met een glimlach dingen die ze normaal niet doen. ‘Nudgen’ of ‘uitlokken’ noemen spelmakers dat. Door Pokémon Go bewegen thuiszitters lekker veel op straat: supergezond, je ziet wat van de wereld en je ontmoet nieuwe mensen. Door sprookjesfiguur Holle Bolle Gijs gooien kinderen, ouders en grootouders met een lach hun afval meteen in de afvalbak. Superslim van de Efteling: lage schoonmaakkosten. Spelend leren, spelend geld verdienen, spelend gelukkiger worden. PfotoShopR doet hetzelfde. Nudgen dus.
Nudgen is iemand geestelijk leuk ‘kietelen’ (triggeren) op zijn motivatie en zijn kennen en kunnen.
Mijnheer B.J. Fogg zegt in het engelse taal: B=MAT. Gedrag (behavior) = Motivatie (Motivation) X Kunnen/Kennen (Ability) x Kietelen (Triggers). In het plaatje zie je dat een hoge motivatie (high motivation), iets makkelijk kunnen (Easy to do) en triggers die zover mogelijk rechts van de kromme lijn zitten, gedrag het beste veranderen. Rechtsboven zitten is het beste. Bij de “t” dus.
De volgende voorbeelden tonen mooie vormen van nudgen. De pianotrap zorgt ervoor dat de gewone trap weer wordt gebruikt i.p.v. vooral de roltrap. Zo is er voldoende trapruimte in spitstijden. Geen extra kosten voor een grotere roltrap en mensen worden vanzelf gezonder. Een goedkopere versie is gewoon schoenen verven op een trap. Heel slim.
Mannen vinden het blijkbaar leuk om tegen de vlieg te plassen. Heel slim ook: de toiletten blijven schoner waardoor de schoonmaakkosten lager worden.
Maar ook parkeervakken werken. Zonder parkeervakken worden er veel minder auto’s geparkeerd en kun je soms een parkeerterrein niet meer af. Zouden ze ook bij fietsplekken moeten doen.
Gedrag is wat we zien als buitenstaander. Er is ook verborgen gedrag. Dit verborgen gedrag zijn dromen. Wil niet elk mens zijn droom realiseren? Als de droom werkelijkheid wordt, dan is de droom gelijk aan het gedrag wat we als buitenstaanders zien. Maar helaas lukt dat niet altijd.
“Maar tussen droom en werkelijkheid staan wetten in de weg en praktische bezwaren en ook weemoedigheid die niemand kan verklaren en die des avonds komt wanneer men slapen gaat”, schreef ooit de schrijver Willem Elsschot.
Je dromen willen najagen is het sterkste motortje in elke mens dat gedrag bepaalt. De droom levert de hoogste motivatie. Dit is de motivatie die voor elk mens uniek is. Dit noemen we daarom wezenlijke of intrinsieke motivatie. Je motivatie wordt bepaald door verstand, gevoel – de weemoed – en is vaak grotendeels onbewust. Nudgen kun je gebruiken om de motivatie te prikkelen. Holle Bolle Gijs, maar ook de vlieg in het urinoir zijn voorbeelden.
Willen is nog geen kunnen. Om dromen te realiseren moet je het ook maar zelfs kunnen. Kunnen wordt bepaald door je kennis van wetten en praktische bezwaren, je vaardigheden wat betreft lezen, rekenen, met spanning omgaan en hulpmiddelen zoals familie, vrienden en natuurlijk geld. Spelenderwijze kun je kennis, vaardigheden en hulpmiddelen verdienen. De nudge Holle Bolle Gijs leert je dat zwerfafval niet bestaat en dat een schone straat heel fijn is.
Willen is nog geen kunnen. Om dromen te realiseren moet de omgeving het ook maar toelaten. Maar wat nu al de wetten en praktische bezwaren belemmeren? Praktische bezwaren zijn bijvoorbeeld volle afvalbakken, rare openingstijden, maar ook mensen die jou verbieden om iets te doen wat volgens de wet gewoon mag. Sociale druk noemen we dat. Tja, dan is er maar één laatste oplossing: de wetten veranderen en de praktische bezwaren omzeilen. De Nudge Holle Bolle Gijs neemt een praktische bezwaar weg namelijk een saaie afvalbak.
Dus B-MAT is een prima basis voor spelletjes om gedrag te veranderen. En elk mens weet vrij goed wat willen, kunnen en lekker kietelen is.